*********************************************
Tạ ơn hồng ân đức tin cao quý
(1 V 8,55-6; 1 Cr 1,3-9; Mc 5,18-20)
Ngân khánh Tuyên Thánh Việt Nam
Bài giảng của Đức TGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
Châu Sơn, 19-06-2013
------------
Càng nhìn lại biến cố phong thánh Việt Nam, tâm tình ta càng dâng lên ngập tràn niềm tri ân cảm tạ.
Trước hết, tạ ơn vì những ơn lành lớn lao Chúa ban. Nếu khi thưởng công các thánh Chúa thưởng công chính những ân huệ Chúa ban thì các thánh Việt Nam chính là công trình của Chúa. Với người Việt Nam thì công trình này quá lớn lao.
Lớn lao vì vượt quá sức loài người. Chúa đã ban cho các thánh ơn cao trọng vượt qua những tầm thường của con người. Thánh Hồ Đình Hy dám bỏ cả công danh phú quý trong triều đình. Thánh Tôma Thiện dám bỏ tuổi xanh đầy tương lai hứa hẹn. Thánh nữ Lê Thị Thành dám bỏ cả gia đình hạnh phúc. Thánh Ven dám bỏ quê hương xứ sở giàu sang xinh đẹp để đến nơi nghèo nàn khổ cực. Còn hơn nữa, Chúa ban cho các ngài sức mạnh chịu được những cực hình ghê sợ.
Thánh Marchand Du chịu xẻo 100 miếng thịt. Khi chết rồi còn bị thiêu xác ném tro xuống biển. Thánh Thọ và Thánh Cỏn chịu đánh đòn tan nát rồi bị ném xuống hầm phân cho nước tiểu ngấm vào xót xa và phá hoại cơ thể. Thánh Đổng dám dùng sắt nung đỏ xoá chữ “Gia tô tả đạo” sửa lại thành “chính đạo” khắc trên má. Thánh nữ Lê Thị Thành vẫn tươi cười khi chịu khổ hình. Bị đòn vọt đến toé máu, thấm vào áo. Ngài nói với con rằng: Đây là mẹ mặc áo thêu hoa hồng đấy. Phải có ơn Chúa thật lớn lao mới có thể chịu những cực hình khủng khiếp mà vẫn vui tươi bình an như thế.
Lớn lao vì số lượng đông đảo các chứng nhân. Xưa nay trên đời anh hùng hiếm hoi như những vì sao băng. Thế mà tại Việt Nam anh hùng tử đạo đông đảo như những đám mây che rợp cả bầu trời quê hương. Ước tính có đến hơn 100.000 vị tử đạo. Có những vị lừng danh tên tuổi. Có những vị vô danh như hàng trăm vị bị thiêu trong Nhà thờ Bà Rịa. Hàng trăm người bị thiêu trong Nhà thờ Tam Toà. Bao nhiêu làng bị tàn sát. Thật lạ lùng! Cả một đoàn người anh hùng. Tại làng Bút Đông, quan bắt mọi người có đạo phải ra trình diện, mghĩ rằng họ sẽ sợ mà trốn hết. Không ngờ cả làng hơn 500 người ra tuyên xưng đức tin. Quả là những anh hùng vượt quá sức loài người. Quả là ơn Chúa ban dư tràn cho dân Chúa.
Lớn lao vì Giáo hội Việt Nam được giống Giáo hội Mẹ. Khởi thuỷ, Giáo hội sơ khai bị Đế quốc Rôma đã cấm cách bắt bớ trong 300 năm. Năm 313, Hoàng đế Trajano mới ký sắc chỉ tha đạo. Tại Việt Nam, khi đạo mới truyền vào, các vua quan cũng đã bắt đạo suốt 3 thế kỷ 17, 18 và 19. Quả là một thời gian dài ngoài sức tưởng tượng. Nhưng nhờ đó ta được nên giống Giáo hội Mẹ. Thật vinh dự cho Việt Nam. Thật lớn lao ân huệ của Chúa.
Tiếp đến, tạ ơn vì các bậc tổ tiên khôn ngoan sáng suốt. Thời ấy các vị thừa sai chưa thông thạo tiếng Việt. Sao cha ông ta đã hiểu đạo mà tin đạo và theo đạo. Đó là ơn Chúa Thánh Thần. Như ngày Lễ Ngũ Tuần, các Tông đồ nói tiếng Dothái, nhưng người các nước nghe đều hiểu. Các ngài chỉ được học giáo lý rất sơ sài. Cha Đắc Lộ đã soạn quyển Phép giảng tám ngày. Sao chỉ học có 8 ngày mà các ngài có một đức tin vững mạnh như thế. Chắc chắn đó là ơn Chúa. Đạo được rao giảng trong thời kỳ cấm cách. Theo đạo đồng nghĩa với bị kết án tử hình. Thế mà sao các ngài vẫn hăng hái theo đạo và tuyên xưng đạo? Chắc chắn đó là ơn Chúa. Đúng là thời Lễ Ngũ Tuần. Đúng là thời Lễ Hiện Xuống. Đúng là ơn Chúa ban tràn lan đặc biệt cho dân tộc Việt Nam.
Sau cùng, tạ ơn vì hồng ân đức tin Chúa ban. Suy cho cùng, ơn đức tin là ơn cao quý nhất. Ơn làm cho ta nhận biết Chúa. Ơn làm cho ta sống đạo vững mạnh. Ơn làm cho Giáo Hội phát triển. Hãy nhìn lại lịch sử Giáo Hội từ những ngày đầu. Thuở ban sơ ta không có gì hết. Không có nhà thờ. Không có nhà xứ. Không có toà giám mục. Không có tài chính. Chỉ có sự ghen ghét của vua quan. Chỉ có sự bắt bớ. Chỉ có khổ hình. Thế mà sao đạo vẫn phát triển. Thưa vì ta có đức tin. Có đức tin là có tất cả. Ngày nay, tại sao ta có đầy đủ phương tiện, con người, thời cơ thuận lợi, nhưng việc truyền giáo xem ra khựng lại. Tại sao? Vì ta thiếu đức tin. Có thể nói tất cả mọi khủng hoảng thời nay bắt nguồn từ khủng hoảng đức tin. Quả thật, ơn đức tin là ơn cao quý Chúa ban cho dân tộc Việt Nam.
Ta cùng tạ ơn Chúa vì trong ngày lễ Tuyên Thánh Tử Đạo Việt Nam, Giáo hội Việt Nam được sống lại đức tin, tiếp tục cuộc tử đạo của các thánh. Khi được tin Toà Thánh sẽ Tuyên Thánh Tử Đạo Việt Nam, cả một phong trào bắt bớ mới bùng lên trong đất nước Việt Nam. Nhà nước vận dụng mọi phương tiện tuyên truyền chống đối. Nào là hạch sách, o ép. Nào là kể tội, kể xấu các thánh. Nào là đe doạ sẽ có một cuộc trả thù, trừng trị đích đáng. Nhưng đức tin Giáo Hội vẫn vững vàng dù phải chịu đau khổ. Xin kể hai trường hợp tiêu biểu. Trường hợp thứ nhất là Đức cha Đaminh Nguyễn Văn Lãng, Giám mục Xuân Lộc lúc bấy giờ. Khi thấy người ta nói những lời sai trái về các Thánh Tử đạo, về Giáo Hội, ngài không chịu được. Ngài bất ngờ qua đời đêm 22-2-1988, trong tay còn mở tờ báo Công giáo và Dân tộc với bài viết chống việc phong thánh. Rõ ràng bài báo đọc đêm hôm trước khiến ngài bức xúc, đau khổ rất nhiều trước khi chết. Trường hợp thứ hai là Đức Hồng y Giuse Maria Trịnh Văn Căn. Một lần, ông Mai Chí Thọ, đứng đầu ngành công an, triệu tập Hội đồng Giám mục để lên án việc phong Thánh Tử đạo. Ông nói nhiều lời xúc phạm đến các thánh. Từ hàng ghế đầu, Đức Hồng y Căn đột ngột đứng dậy ra quỳ giữa hội trường và khóc lớn tiếng và nói: Các ông có thể nhục mạ chúng tôi, nhưng không được phép nhục mạ cha ông tổ tiên chúng tôi. Cả hội trường xôn xao. Rồi hội nghị bẽ bàng kết thúc không kèn không trống. Các ngài đã minh chứng một đức tin lớn lao. Đức tin đó khiến các ngài đồng cảm với Giáo Hội. Đức tin đó khiến các ngài hiệp thông với khổ hình của các Thánh Tử đạo, đến nỗi chịu nhục nhã vì các ngài. Và đau khổ đến chết vì các ngài. Chính nhờ thế việc Tuyên Thánh vẫn tiến hành. Chính nhờ thế Giáo hội Việt Nam vẫn vững vàng phát triển qua những khó khăn thử thách.
Mừng 25 năm Tuyên Thánh Tử Đạo Việt Nam đúng vào Năm Đức Tin, phải chăng Chúa muốn nhắc nhở ta biết ơn cao trọng nhất là ơn đức tin? Và điều quan trong nhất trong đời là thực hành đức tin. Và trong thời kỳ Tân Phúc Âm hoá, ta càng phải sống đức tin. Tertuliano nói: Máu tử đạo là hạt giống sinh người tín hữu. Tôi xin nói cách khác. Đức tin chính là hạt giống sinh đức tin. Các Thánh Tử đạo là hạt giống đức tin gieo xuống, chịu mục nát đi, đã sinh hoa kết quả ban cho Giáo hội Việt Nam mùa gặt đức tin dồi dào phong phú.
Trong tâm tình tạ ơn long trọng, ta hãy cùng vua Salomôn nài xin Thiên Chúa tiếp tục ở với chúng ta như đã ở với cha ông chúng ta. Ta hãy cùng Thánh Phaolô tạ ơn vì Chúa không để ta thiếu một ân huệ nào. Và để đáp lại, ta hãy nghe lời Chúa dạy: “Hãy kể lại cho mọi người biết việc Chúa đã làm” cho dân tộc Việt Nam. Ta hãy loan truyền ơn lành của Chúa bằng chính đời sống đức tin trong thời đại mới. Đức tin bằng việc làm thật sự. Đức tin trong những hy sinh từ bỏ đau đớn vì không chiều theo những áp lực, dù ngọt ngào của thời đại hôm nay. Đức tin sẵn sàng chịu đau khổ, chịu thiệt thòi vì Chúa.
Trước hết, tạ ơn vì những ơn lành lớn lao Chúa ban. Nếu khi thưởng công các thánh Chúa thưởng công chính những ân huệ Chúa ban thì các thánh Việt Nam chính là công trình của Chúa. Với người Việt Nam thì công trình này quá lớn lao.
Lớn lao vì vượt quá sức loài người. Chúa đã ban cho các thánh ơn cao trọng vượt qua những tầm thường của con người. Thánh Hồ Đình Hy dám bỏ cả công danh phú quý trong triều đình. Thánh Tôma Thiện dám bỏ tuổi xanh đầy tương lai hứa hẹn. Thánh nữ Lê Thị Thành dám bỏ cả gia đình hạnh phúc. Thánh Ven dám bỏ quê hương xứ sở giàu sang xinh đẹp để đến nơi nghèo nàn khổ cực. Còn hơn nữa, Chúa ban cho các ngài sức mạnh chịu được những cực hình ghê sợ.
Thánh Marchand Du chịu xẻo 100 miếng thịt. Khi chết rồi còn bị thiêu xác ném tro xuống biển. Thánh Thọ và Thánh Cỏn chịu đánh đòn tan nát rồi bị ném xuống hầm phân cho nước tiểu ngấm vào xót xa và phá hoại cơ thể. Thánh Đổng dám dùng sắt nung đỏ xoá chữ “Gia tô tả đạo” sửa lại thành “chính đạo” khắc trên má. Thánh nữ Lê Thị Thành vẫn tươi cười khi chịu khổ hình. Bị đòn vọt đến toé máu, thấm vào áo. Ngài nói với con rằng: Đây là mẹ mặc áo thêu hoa hồng đấy. Phải có ơn Chúa thật lớn lao mới có thể chịu những cực hình khủng khiếp mà vẫn vui tươi bình an như thế.
Lớn lao vì số lượng đông đảo các chứng nhân. Xưa nay trên đời anh hùng hiếm hoi như những vì sao băng. Thế mà tại Việt Nam anh hùng tử đạo đông đảo như những đám mây che rợp cả bầu trời quê hương. Ước tính có đến hơn 100.000 vị tử đạo. Có những vị lừng danh tên tuổi. Có những vị vô danh như hàng trăm vị bị thiêu trong Nhà thờ Bà Rịa. Hàng trăm người bị thiêu trong Nhà thờ Tam Toà. Bao nhiêu làng bị tàn sát. Thật lạ lùng! Cả một đoàn người anh hùng. Tại làng Bút Đông, quan bắt mọi người có đạo phải ra trình diện, mghĩ rằng họ sẽ sợ mà trốn hết. Không ngờ cả làng hơn 500 người ra tuyên xưng đức tin. Quả là những anh hùng vượt quá sức loài người. Quả là ơn Chúa ban dư tràn cho dân Chúa.
Lớn lao vì Giáo hội Việt Nam được giống Giáo hội Mẹ. Khởi thuỷ, Giáo hội sơ khai bị Đế quốc Rôma đã cấm cách bắt bớ trong 300 năm. Năm 313, Hoàng đế Trajano mới ký sắc chỉ tha đạo. Tại Việt Nam, khi đạo mới truyền vào, các vua quan cũng đã bắt đạo suốt 3 thế kỷ 17, 18 và 19. Quả là một thời gian dài ngoài sức tưởng tượng. Nhưng nhờ đó ta được nên giống Giáo hội Mẹ. Thật vinh dự cho Việt Nam. Thật lớn lao ân huệ của Chúa.
Tiếp đến, tạ ơn vì các bậc tổ tiên khôn ngoan sáng suốt. Thời ấy các vị thừa sai chưa thông thạo tiếng Việt. Sao cha ông ta đã hiểu đạo mà tin đạo và theo đạo. Đó là ơn Chúa Thánh Thần. Như ngày Lễ Ngũ Tuần, các Tông đồ nói tiếng Dothái, nhưng người các nước nghe đều hiểu. Các ngài chỉ được học giáo lý rất sơ sài. Cha Đắc Lộ đã soạn quyển Phép giảng tám ngày. Sao chỉ học có 8 ngày mà các ngài có một đức tin vững mạnh như thế. Chắc chắn đó là ơn Chúa. Đạo được rao giảng trong thời kỳ cấm cách. Theo đạo đồng nghĩa với bị kết án tử hình. Thế mà sao các ngài vẫn hăng hái theo đạo và tuyên xưng đạo? Chắc chắn đó là ơn Chúa. Đúng là thời Lễ Ngũ Tuần. Đúng là thời Lễ Hiện Xuống. Đúng là ơn Chúa ban tràn lan đặc biệt cho dân tộc Việt Nam.
Sau cùng, tạ ơn vì hồng ân đức tin Chúa ban. Suy cho cùng, ơn đức tin là ơn cao quý nhất. Ơn làm cho ta nhận biết Chúa. Ơn làm cho ta sống đạo vững mạnh. Ơn làm cho Giáo Hội phát triển. Hãy nhìn lại lịch sử Giáo Hội từ những ngày đầu. Thuở ban sơ ta không có gì hết. Không có nhà thờ. Không có nhà xứ. Không có toà giám mục. Không có tài chính. Chỉ có sự ghen ghét của vua quan. Chỉ có sự bắt bớ. Chỉ có khổ hình. Thế mà sao đạo vẫn phát triển. Thưa vì ta có đức tin. Có đức tin là có tất cả. Ngày nay, tại sao ta có đầy đủ phương tiện, con người, thời cơ thuận lợi, nhưng việc truyền giáo xem ra khựng lại. Tại sao? Vì ta thiếu đức tin. Có thể nói tất cả mọi khủng hoảng thời nay bắt nguồn từ khủng hoảng đức tin. Quả thật, ơn đức tin là ơn cao quý Chúa ban cho dân tộc Việt Nam.
Ta cùng tạ ơn Chúa vì trong ngày lễ Tuyên Thánh Tử Đạo Việt Nam, Giáo hội Việt Nam được sống lại đức tin, tiếp tục cuộc tử đạo của các thánh. Khi được tin Toà Thánh sẽ Tuyên Thánh Tử Đạo Việt Nam, cả một phong trào bắt bớ mới bùng lên trong đất nước Việt Nam. Nhà nước vận dụng mọi phương tiện tuyên truyền chống đối. Nào là hạch sách, o ép. Nào là kể tội, kể xấu các thánh. Nào là đe doạ sẽ có một cuộc trả thù, trừng trị đích đáng. Nhưng đức tin Giáo Hội vẫn vững vàng dù phải chịu đau khổ. Xin kể hai trường hợp tiêu biểu. Trường hợp thứ nhất là Đức cha Đaminh Nguyễn Văn Lãng, Giám mục Xuân Lộc lúc bấy giờ. Khi thấy người ta nói những lời sai trái về các Thánh Tử đạo, về Giáo Hội, ngài không chịu được. Ngài bất ngờ qua đời đêm 22-2-1988, trong tay còn mở tờ báo Công giáo và Dân tộc với bài viết chống việc phong thánh. Rõ ràng bài báo đọc đêm hôm trước khiến ngài bức xúc, đau khổ rất nhiều trước khi chết. Trường hợp thứ hai là Đức Hồng y Giuse Maria Trịnh Văn Căn. Một lần, ông Mai Chí Thọ, đứng đầu ngành công an, triệu tập Hội đồng Giám mục để lên án việc phong Thánh Tử đạo. Ông nói nhiều lời xúc phạm đến các thánh. Từ hàng ghế đầu, Đức Hồng y Căn đột ngột đứng dậy ra quỳ giữa hội trường và khóc lớn tiếng và nói: Các ông có thể nhục mạ chúng tôi, nhưng không được phép nhục mạ cha ông tổ tiên chúng tôi. Cả hội trường xôn xao. Rồi hội nghị bẽ bàng kết thúc không kèn không trống. Các ngài đã minh chứng một đức tin lớn lao. Đức tin đó khiến các ngài đồng cảm với Giáo Hội. Đức tin đó khiến các ngài hiệp thông với khổ hình của các Thánh Tử đạo, đến nỗi chịu nhục nhã vì các ngài. Và đau khổ đến chết vì các ngài. Chính nhờ thế việc Tuyên Thánh vẫn tiến hành. Chính nhờ thế Giáo hội Việt Nam vẫn vững vàng phát triển qua những khó khăn thử thách.
Mừng 25 năm Tuyên Thánh Tử Đạo Việt Nam đúng vào Năm Đức Tin, phải chăng Chúa muốn nhắc nhở ta biết ơn cao trọng nhất là ơn đức tin? Và điều quan trong nhất trong đời là thực hành đức tin. Và trong thời kỳ Tân Phúc Âm hoá, ta càng phải sống đức tin. Tertuliano nói: Máu tử đạo là hạt giống sinh người tín hữu. Tôi xin nói cách khác. Đức tin chính là hạt giống sinh đức tin. Các Thánh Tử đạo là hạt giống đức tin gieo xuống, chịu mục nát đi, đã sinh hoa kết quả ban cho Giáo hội Việt Nam mùa gặt đức tin dồi dào phong phú.
Trong tâm tình tạ ơn long trọng, ta hãy cùng vua Salomôn nài xin Thiên Chúa tiếp tục ở với chúng ta như đã ở với cha ông chúng ta. Ta hãy cùng Thánh Phaolô tạ ơn vì Chúa không để ta thiếu một ân huệ nào. Và để đáp lại, ta hãy nghe lời Chúa dạy: “Hãy kể lại cho mọi người biết việc Chúa đã làm” cho dân tộc Việt Nam. Ta hãy loan truyền ơn lành của Chúa bằng chính đời sống đức tin trong thời đại mới. Đức tin bằng việc làm thật sự. Đức tin trong những hy sinh từ bỏ đau đớn vì không chiều theo những áp lực, dù ngọt ngào của thời đại hôm nay. Đức tin sẵn sàng chịu đau khổ, chịu thiệt thòi vì Chúa.
Lạy Chúa, chúng con xin tạ ơn Chúa muôn đời. Lạy Các Thánh Tử Đạo Việt Nam xin cầu cho chúng con. Amen.
Đức TGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
