Có người yêu đời và yêu người như đời vốn thế và như người vốn thế. Có người yêu đời chỉ vì những thuận lợi mà đời mang đến hay yêu người chỉ vì những điều tốt đẹp mà người mang lại.
Nói về tình yêu ấy, nhạc sĩ Lê Hựu Hà đã gửi gắm “bạn thân ơi cố gắng yêu thương người, dù người không yêu ta, hãy cứ yêu thương hoài… Dù đời không yêu ta, hãy cứ yêu thương hoài”. Trong thế giới thực dụng này, tôi chọn yêu người và yêu đời bằng một tình yêu không so đo, tính toán hơn là thứ tình yêu vụ lợi.
Trước hết, nếu tôi yêu người chỉ vì những điều tốt đẹp họ mang đến, tình yêu ấy trở thành một thứ tình yêu mau tàn và vị kỷ. Mau tàn bởi nguyên do nối kết tình yêu là thứ chóng qua. Vị kỷ bởi tôi chỉ mong chờ, thậm chí là đòi hỏi những điều thuận lợi, tốt đẹp nơi tha nhân, nơi cuộc sống. Căn bệnh “chỉ biết có mình” sẽ biến tôi thành “cái rốn của vũ trụ”, chỉ muốn sống vui, hưởng thụ, lo cho bản thân và dần vô tâm với người, với đời. Quả thế, đã có biết bao gia đình tan vỡ, vợ chồng ly tán vì họ coi vật chất là nền tảng cuộc đời và tình yêu của mình. Tình yêu như thế có phải là tình yêu người yêu đời thật sự hay là lòng yêu mình?
Trái lại, yêu đời như đời là và yêu người như người vốn thế không phải là thứ tình yêu “vì” mà là thứ tình yêu “dầu”. Dầu người ra sao, có là gì và dầu tình yêu có được đáp đền hay không, tôi vẫn yêu người không so đo, tính toán. Như vàng thử lửa, tình yêu ấy hẳn không phải là thứ tình mau qua nhưng được hun đúc và trở nên tinh ròng theo thời gian với những khó khăn và thử thách. Một khi vượt qua được căn bệnh “duy thực”, tôi hiểu thành công hay thất bại, thuận lợi hay khó khăn đều là cái vốn có của kiếp người.
Tuy nhiên, việc đòi hỏi nơi cuộc sống những điều thuận lợi hay nơi tha nhân những điều thiện hảo liệu có quá đáng chăng? Yêu người và yêu đời, tôi mong cuộc sống của tôi và tha nhân tiến tới những điều tốt đẹp, song nó chẳng phải là thứ tình yêu mơ mộng. Không chú tâm vào cái tốt mà quên đi cái chưa thiện hảo, tôi yêu yêu người cách vô tư nhưng không vô cảm; yêu không tính toán nhưng không ấu trĩ ; tôi yêu đời và xây dựng đời. Tôi hướng tới điều tốt đẹp để cũng biết yêu những bất toàn của người và của đời. Và như thế, tôi cũng biết yêu chính bản thân mình như “cái tôi là” trong tính biện chứng của sự biết người và biết mình, yêu đời và yêu mình. Tôi vui sống, mở ra với đời, chia sẻ với người niềm vui cũng như nỗi buồn của đời dương thế này với tất cả thực tại của nó.
Đón nhận cuộc sống và con người như nó vốn thế được đặt nền trong một tình yêu hiến thân vô vị lợi. Tình yêu thực sự bắt nguồn từ những điều giản dị, nơi lòng yêu mình được thăng hoa thành bác ái và vị tha. Và một khi thấu suốt và dám sống cái nghịch lý của thập giá, điều thánh Phanxicô đã kinh nghiệm “chính khi hiến thân là khi được nhận lãnh, chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân”, tôi sẽ không còn sống cho tôi, nhưng sống cho người và sống cho đời.
Vinhsơn Trần Văn Đỉnh, S.J.
